a) dzikie rośliny jadalne, zioła, owoce leśne - temat szczególnie dobry dla kół gospodyń wiejskich oraz młodzieży, która w czasie innych prelekcji może się nudzić. Wiek młodzieży wg ustaleń wychowawców ze względu na jadalność dzikich roślin bądź niejadalność. Przedstawiam albo bardziej przypominam ok 40 roślin jadalnych, które znikły z naszej diety, a owo zniknięcie może być związane z pojawieniem się nowoczesnych chorób. Nie są to rośliny, które znały wasze babcie, są to rośliny, które wyszły z diety 150 - 200 lat temu. Przydatność do spożycia, zawartość witamin i mikroelementów, znaczenie poszczególnych roślin dla organizmu, zdrowia i lecznictwa, zastosoanie w chorobach i dolegliwościach. Można na ten temat rozmawiać od 30 minut do nawet 4 godzin z dogrywkami.
b) dokarmianie zwierząt oraz ich przystosowanie do zimy - dla każdego wieku. Konstrukcje karmników, instalowanie, zagrożenia karmnikowe (nieumyślne trucie ptaków, drapieżniki). Czym dokarmiać? Czego nie dawać ptakom? Czym się różni karmienie od dokarmiania? Jaki karmnik jest bezpieczny przed jastrzębiem i kotem jednocześnie? Dlaczego karmnik nie może być kolorowy? Ptaki korzystające z karmników – gatunki. Co zrobić by przyleciały te najciekawsze?
c) ptasie gniazda - warsztaty - dla każdego wieku, najbardziej podstawówka 1-6. Z czego ptaki robią gniazda? W jakich miejscach ptaki gniazdują? Jak poznać gatunek po gnieździe? Prelekcja często połączona z warsztatem wykonania ptasiego gniazda, co dzieci uwielbiają, bo jest głośno, ręce zajęte i brudne, i dużo śmieci powstaje. Gniazda wykonane przez dzieci oczywiście nie są ptakom do niczego potrzebne, ale chodzi bardziej o edukacyjną formę zabawy. Można natomiast zrobić z gniazd wystawkę wewnątrz waszego budynku lub na zewnątrz. Niektórzy wybierają jakiś krzew na swoim terenie zielonym i przymocowują do jego gałązek gniazda z warsztatów, a później dzieci mogą się nimi pochwalić w czasie spacerów z rodziną. Prawdą jest także, że ptaki widząc inne gniazda, chętniej zakładają gniazda w waszym ogrodzie.
d) dyspersja polęgowa czyli, co robią młode ptaki po wylocie z gniazda - podstawówka,
e) dzikie zwierzęta obok człowieka - dla każdego wieku. Zwierzęta spotykane w człowieku, na człowieku, w łóżku, w domu i w pobliżu domu. Temat nakierowany na gatunki problemowe nieco poradnikowy. Jak poznać że masz pluskwy w domu? Jak uciekać przed kleszczem? Jak gonić kreta z podwórka? Co z plagą czerwonych ślimaków? Co zrobić, żeby jaskółkom krzywdy nie zrobić, bo łowią komary, ale żeby nie "brudziły" okien? Jak poznać, że możesz mieć glistę lub tasiemca? Jak współistnieć z bobrami? Prelekcja składa się z uwag praktycznych.
f) żądłówki (pszczoły, osy, szerszenie) - dla każdego wieku. Temat dobry na każdą okazję zarówno jako prelekcja, wykład jak i wystąpienia sceniczne pomiędzy kapelami na festynie czy dożynkach. Kto jest najbardziej narażony? Czy szerszeń może zabić jednym ciosem? Jak poznać ostrzeżenia owadów przed użadleniem? Jak się zachować by uniknąć użadlenia? Co zrobić natychmiast po użądleniu by uniknąć kolejnych? Kiedy do szpitala? Jaką okresowo przyjąć dietę i tryb zycia, żeby trucizna z użadlenia nie wyrządziła długotrwałych szkód zdrowotnych łącznie z najgorszym? Mówię o tych owadach na podstawie kilku lat doświadczenia w usługach usuwania gniazd os i szerszeni. Na te pytania odpowiada także jeden z numerów pisma Dolina w moim sklepie: http://www.sebastiansobowiec.eu/sklep-on-line/czaspopismo-dolina-nr-6-zadlowki-osy-szerszenie-pszczoly
g) mrówki (niektóre, polskie) - dla każdego wieku. Różnorodność gatunków, rodzaje mrowisk, żywotność, strategia przetrwania, taktyka walki, trudne spotkania z innymi gatunkami, mrówka a człowiek. Możliwość zastosowania mrówek w ogrodnictwie jako biologiczną ochronę roślin przed owadami. Obrona przed mrówkami, które wkraczają do domu.
h) nasze żaby - dla każdego wieku. Różnorodność gatunków, nieznana obecność płazów w życiu codziennym człowieka, pożyteczność, przystosowania do wody i lądu, zagrożenia. Temat często wykorzystywany w nocach edukacyjnych.
i) miłość i uczucia czyli sens życia - od 7,8 klas. Jakie są rodzaje i stopnie miłości? Dlaczego najwyższy stopień ma Bóg i Święci? Z czym można pomylić miłość - uczucia, zauroczenie? Szacunek i zrozumienie drugiego człowieka czyli kiedy dać kwiaty i jak przyjąć kwiaty? Jakich ludzi unikać z powodu ich niedojrzałości? Od kogo uciekać z powodu zaborczości, nadopiekuńczości, uzależnień emocjonalnych i atakowania fałszywą milością? Na czym polega unikanie i uciekanie tak by pomóc bliskiemu a nie pozostawić z problemem w osamotnieniu? Jeżeli chcesz temat dać do wysłuchania młodzieży szkolnej upewnij się, że rodzice zgadzają się na poruszanie tematu. Jesli poruszamy takie tematy nauczyciele nie powinni też wychodzić z sali w trakcie pogadanki czy rozmów.
j) wędrówki zwierząt - Typy wędrówek u różnych kręgowców, rekordy prędkości, odległości, wysokości lotu, czasu podróży w powietrzu i rekordziści. Temat dobry dla 3-6 kl sp. jesienią lub wiosną, gdy lecą ptaki.
k) pełny kurs świadomego czytelnictwa - od gimnazjum. Nie mylić z szybkim czytaniem. Więcej ma on wspólnego ze świadomym konsumentem. Ilość słabych, źle napisanych książek wśród najbardziej znanych. Sposoby marketingowego wciskania towaru niezorientowanemu klientowi na przykładzie muzyki, filmu, gier i książek (znane nazwisko bądź twarz, kolorowa okładka, kupiona recenzja). Cechy dobrego pisarza. Cechy dobrej książki. Jak szybko rozpoznać dobrą książkę – test na książkę. Jak powstaje dobra książka?
l) rezerwat Góry Pieprzowe – dla każdego wieku. Na czym polega wyjątkowość rezerwatu. Opis atrakcji turystycznych jako prelekcja według kolejnych fotografii,
ł) warsztaty skrzynki dla ptaków - młodzież samodzielnie składa skrzynki lęgowe z wcześniej wyciętych i nawierconych listew. Właściwą czynnością uczestników warsztatów jest już samo skręcenie listew czyli ostatni etap powstawania skrzynki. Praca odbywa się w grupach, bo szkoła ani dom kultury nie mają tylu imadeł, więc dwie osoby przytrzymują listwy, a trzecia skręca. Młodsze dzieci powinne pracować z tatą, wujkiem, ale także w grupach, bo konkurencja nie jest celem tylko edukacja. Warsztaty mogą odbyć się z udziałem ornitologa, co jest droższe, a bez ornitologa warsztaty można przeprowadzić samodzielnie, wersja tańsza. Do np. 20 zestawów listew dołączona jest jedna z tych skrzynek już złożona na wzór dla uczestników. Do zestawów dołączona jest instrukcja montażu skrzynki dla drzewie w sposób bezpieczny dla ptaków. Wiek uczestników bywa zróżnicowany zależnie od współudziału dorosłych. Ilość uczestników do 30 osób a czas trwania 2 lekcje. Można przeprowadzić kilka serii dziennie. Wskazane jest, żeby każde dziecko współskładało skrzynkę dla siebie. Na wykonywanie tych warsztatów nie ma sezonu, nieprawdą jest, że tylko na wiosnę, bo można też robić ocieplane skrzynki noclegowe, które ptaki wykorzystują cały rok do snu.
m) karmniki dla ptaków - podobnie jak warsztaty wykonania skrzynek dla ptaków. Oprócz wykonywania karmników uczniowie dowiadują się: Czym i jak się dokarmia ptaki, aby im karma nie zaszkodziła? Aby nie złapał ich przy karmniku drapieżnik? Jak się montuje karmnik nie tylko na drągu czy drzewie, ale także w stosunku do osłon terenowych od wiatru i kryjówek dla ptaków przed drapieżnikami tak samo latającymi co i skaczącymi.
n) czyste powietrze - warsztaty - sadzenie drzew - Dzieci dowiadują się jak się sadzi drzewa z gałązki albo orzeszka, uczą się opieki nad takim drzewkiem, a także kształtowania żywopłotów jako sposobu osłaniającego np. plac szkolny przed zanieczyszczeniami transportowymi. Warsztaty trwają tak na prawdę przed naszym spotkaniem, w trakcie i kończą się długo później, bo dziecko musi wyprowadzić i zasadzić drzewo. Czas trwania 2 lekcje, ilość uczestników w zasadzie nawet do 100 osób, wiek już od przedszkola. Na pierwszej godzinie jest teoria, w czasie której niestety conieco odbieramy dzieciom dzieciństwo, bo musimy oduczyć ich wiary w wieści z internetu, szczegółów na temat zakłamania informacji o środowisku, reklam, chciwości, fałszerzy ochrony środowiska itd. jednocześnie też dostają instrukcje: Co dalej robić z drzewkami, które wyrosną? Wcześniej dzieci przygotowują donice, słoiki, kasztany, żołędzie, orzeszki laskowe, gałązki wierzby, topoli, olchy. Same zajęcia w sali są krótkie, dzieci nie mają zbyt wiele do zrobienia w czasie sadzenia roślin. Ważne jest to co zrobią później i ważne, co zapamiętają, żeby nie popełnić błędów. Warsztaty można przeprowadzać CAŁY ROK mimo, że nie ma nazbieranych nasion, to już mój problem ;)
